Wat is spam en waarom blijft het internet er zo vol mee staan? Veel mensen krijgen dagelijks ongewenste e-mails, berichten via WhatsApp, rare reacties onder posts op sociale media, of zelfs vervelende telefoontjes. Deze berichten leiden af, zijn irritant en soms ook gevaarlijk.
Wat is spam en waar komt het vandaan?
Spam betekent simpel gezegd: berichten die jij niet hebt gevraagd, maar toch ontvangt. Denk aan e-mails vol reclame, ongewenste berichten via WhatsApp of reacties op sociale media met verdachte links. Spammers sturen deze berichten niet naar één persoon, maar naar duizenden of zelfs miljoenen gebruikers tegelijk. Ze hopen dat een klein percentage klikt en daardoor geld oplevert.
Het woord spam komt uit een Engelse komedieshow: Monty Python. In één scène roepen mensen verkleed als Vikingen steeds dat iedereen spam moet eten, of ze dat nu willen of niet. Precies zoals spammers doen, ze blijven sturen, ook al wil je het helemaal niet.
Let op het verschil:
- “Spam” met hoofdletter S is een ingeblikt vleesproduct.
- “spam” met kleine s zijn de vervelende berichten die je online tegenkomt. De persoon of het programma dat deze berichten verstuurt heet een spammer en het massaal sturen van zulke berichten heet spamming.
Wie verstuurde de eerste spam ooit?
De eerste bekende spamactie vond plaats in de jaren 70. Gary Thuerk stuurde een reclamebericht naar meer dan 600 mensen en verdiende daarmee miljoenen. Het doel was reclame maken voor een product dat tanden witter maakte. Dit laat zien dat spam niet altijd technisch was, maar ook een simpele marketingtruc kon zijn.
Waarom is spam gevaarlijk?
Spam is niet alleen irritant, het kan ook gevaarlijk zijn. Veel spam bevat links naar nepwebsites die proberen jouw gegevens, wachtwoorden of bankinformatie te stelen. Andere berichten bevatten bijlagen met malware waarmee hackers je computer, telefoon of bankgegevens kunnen overnemen.
Klik daarom nooit zomaar op links in verdachte berichten en download geen bestanden die je niet vertrouwt.
Wil je begrijpen hoe malware werkt en hoe je WordPress kunt beschermen tegen deze aanvallen, dan kan dit artikel je helpen: WordPress beveiliging: 23 tips om je website te beschermen
Soorten spam op internet
Spam bestaat in veel vormen. Het gaat al lang niet meer alleen om e-mails. Hieronder lees je de bekendste soorten spam.
Spammail
De bekendste vorm. E-mails die je mailbox vullen met reclame of misleiding. Gelukkig herkennen veel e-maildiensten spam automatisch en plaatsen het in de map Ongewenste e-mail.
SEO-spam of Spamdexing
Bij SEO-spam probeert een spammer zijn website hoger te laten ranken in Google. Dit gebeurt op twee manieren.
Inhoudsspam
Websites worden volgepropt met zoekwoorden of gekopieerde teksten om in Google hoger te verschijnen. Het lijkt op een normale site, maar bevat geen echte waarde.
Linkspam
Soms zie je onder blogs of posts reacties vol links die nergens op slaan. De spammer hoopt dat Google die links ziet en denkt dat de website populair is.
Spam op sociale netwerken
Denk aan Instagram, Facebook, TikTok en YouTube. Bots sturen berichten, reacties en advertenties met als doel verkeer naar een website te sturen. Dit heet ook wel verkeer-spam.
Spam via WhatsApp en telefoontjes
Je krijgt een WhatsApp bericht van een onbekend nummer met een verdachte link, een zogenaamd cadeau, een aanbieding of zelfs een persoon die zich voordoet als een familielid. Soms word je zelfs gebeld door een robotstem die vraagt om een code in te toetsen of op een link te klikken.
Het beste wat je kunt doen:
- blokkeer het nummer
- klik nooit op links
- geef geen gegevens door
- reageer niet
Spam met malware
Dit is de gevaarlijkste vorm. Deze spam bevat malware zoals virussen, trojans, spyware of ransomware. Zodra je opent wat is meegestuurd, kan je telefoon of computer worden besmet.
Hoe herken je spam?
Er zijn duidelijke signalen die je kunnen helpen om spam te herkennen:
- Berichten die iets beloven dat te mooi is om waar te zijn, zoals snel rijk worden of wondermiddelen
- Berichten over dating, relaties of romantische aanbiedingen
- Technische aanbiedingen zoals software en elektronische producten die ineens gratis of enorm goedkoop zijn
- Druk zetten om je snel in te schrijven
- Grote geldprijzen of leningen met extreem lage rente
- Een onbekende afzender met een vreemd e-mailadres
- Veel spellingsfouten en slechte grammatica
Twijfel je? Verwijder het bericht, open niets en klik nergens op.
Wat is het verschil tussen spam en phishing?
Spam is meestal bedoeld om reclame te maken. Phishing lijkt op spam maar heeft een gevaarlijk doel: jouw persoonlijke gegevens stelen. Een phishingmail doet vaak alsof hij van je bank, overheid of een bekend bedrijf komt. Het doel is om jou je wachtwoord of bankinformatie te laten invullen.
Waarom ontvang je spam?
Bedrijven verkopen vaak e-mailadressen en telefoonnummers aan andere bedrijven. Spammers kopen deze lijsten en sturen duizenden berichten in één keer. Omdat dit bijna niets kost, verdienen zij geld als maar een klein groepje reageert.
Hoe voorkom je spam?
Gelukkig kun je veel doen om je te beschermen tegen spam gebaseerd op simpele stappen die iedereen kan uitvoeren:
- Markeer berichten als spam
- Controleer af en toe de map Ongewenst om te zien of er geen echte berichten tussen staan
- Gebruik een tweede e-mailadres voor webshops of nieuwsbrieven
- Klik nooit op verdachte links of bijlagen
- Deel je telefoonnummer en e-mailadres niet overal online
- Laat iemand weten als hun account spam verstuurt
- Gebruik sterke wachtwoorden en tweestapsverificatie
- Installeer goede antivirus- en beveiligingssoftware
Als je meer wilt lezen over wereldwijde cyberveiligheid en actuele statistieken over spam en phishing, kun je ook een betrouwbare bron raadplegen zoals Cisa (U.S. Cybersecurity and Infrastructure Security Agency)
Wat is een anti-spam systeem?
Anti-spam zijn systemen, apps of software die spam blokkeren. Ze bestaan voor e-mail, websites, telefoons en zelfs voor WhatsApp. Ze houden verdachte berichten tegen voordat jij ze ziet.
Anti-spam gebruiken in WordPress
Op een WordPress website kun je ook anti-spam maatregelen instellen zodat je geen spammails ontvangt, geen spamreacties binnenkomen en spammers je formulieren niet kunnen misbruiken. Veel WordPress sites krijgen dagelijks spam via contactformulieren of reactievelden. Dit kun je eenvoudig voorkomen met plugins die verdachte gebruikers of bots blokkeren.
Bekende oplossingen zijn tools zoals Akismet, reCAPTCHA, Honeypot of beveiligingsplugins die spam automatisch filteren. Deze plugins herkennen verdachte woorden, IP-adressen en bots. Daardoor worden spamreacties tegengehouden voordat ze gepubliceerd worden. Voor formulieren kun je ook een extra stap toevoegen zoals een anti-spam checkbox, reCAPTCHA of een Honeypot zodat alleen echte bezoekers het formulier kunnen verzenden.
Op die manier houd je spam buiten je mailbox, blijven je reacties schoon en blijft je website veilig voor misbruik.
Conclusie
Spam is overal op internet en komt elke dag bij miljoenen mensen binnen. Soms is het alleen maar irritant, maar regelmatig ook gevaarlijk. Spam kan leiden tot phishing, oplichting, malware en zelfs het stelen van persoonlijke data. Met goede beveiliging, gezond verstand en een paar simpele stappen kun je jezelf goed beschermen.
Veelgestelde vragen
1. Hoe weet ik dat een bericht spam is?
Als een bericht te mooi lijkt om waar te zijn, vol fouten zit, of van een onbekend nummer of e-mailadres komt, is de kans groot dat het spam is. Twijfel je, verwijder het bericht en klik nergens op.
2. Kan een spamlink echt mijn apparaat besmetten?
Ja. Veel spamberichten bevatten links naar nepwebsites of bestanden met malware. Door te klikken kun je virussen binnenhalen of gegevens verliezen.
3. Wat moet ik doen als ik spam ontvang?
Open het bericht niet, klik nergens op, verwijder het en markeer het als spam. Hierdoor leert je e-mailprogramma of telefoon deze berichten beter te herkennen.
4. Kan iemand mijn gegevens krijgen via spam?
Ja, vooral via phishing. Criminelen proberen je wachtwoorden, bankgegevens of identiteitsgegevens te stelen door zich voor te doen als een betrouwbaar bedrijf.
5. Helpt een antivirus tegen spam?
Een antivirusprogramma kan verdachte bestanden blokkeren en malware verwijderen. In combinatie met anti-spam filters ben je veel beter beschermd.
6. Hoe voorkom ik spam op mijn WordPress website?
Gebruik plugins zoals Akismet, reCAPTCHA of Honeypot. Ze helpen spamreacties te blokkeren en zorgen dat bots geen formulieren invullen of berichten sturen.